Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος εξαρτώμενη από συμπεριφορικές, διατροφικές, ψυχοσυναισθηματικές, κονωνικές και περιβαλλοντικές συνιστώσες.
Προσπαθώντας να εξηγήσουμε την διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα της παχυσαρκίας προκύπτουν οι εξής ερμηνείες:
1) Έχουμε λανθασμένες διατροφικές συνήθειες. Η καθημερινή μας δίαιτα περιέχει πολλή ζάχαρη καθώς επίσης πολύ αλάτι και λίπος. Επίσης, καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες-μερίδες «έτοιμου» φαγητού που συχνά είναι μαγειρεμένο με ακατάλληλες μεθόδους μαγειρέματος (τηγάνισμα, γρήγορο μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες που αυξάνουν την περιεκτικότητα σε διατροφικές γλυκοτοξίνες).
2) Έχουμε περιορίσει κάθε είδους καθημερινής σωματικής δραστηριότητας. Για παράδειγμα, ακόμα και για μικρές αποστάσεις επιλέγουμε τη μετακίνηση με αυτοκίνητο λόγω έλλειψης χρόνου, αδράνειας ή “ευκολίας”.
3) Στο λιγοστό ελεύθερο χρόνο μας δεν προτιμούμε τη γυμναστική ή τα αθλήματα αλλά καθιστικούς τρόπους διασκέδασης. Το ίδιο διδάσκουμε δια του παραδείγματός μας και στα παιδιά μας.
4) Οι νέες μητέρες σταματούν πολύ σύντομα τον θηλασμό, ο οποίος τεκμηριωμένα συντελεί στην απώλεια των «κιλών της εγκυμοσύνης» πέρα από τα υπόλοιπα πολλαπλά οφέλη του.
5) Οι Ενδοκρινοπάθειες μπορεί να συμβάλλουν σε ορισμένες περιπτώσεις παχυσαρκίας και αντίστροφα να οφείλονται στην παχυσαρκία. Η αρρύθμιστη λειτουργία του θυρεοειδούς διαταράσσει το μεταβολισμό, οδηγεί σε κατακράτηση υγρών και μειώνει τα αποθέματα ενέργειάς μας περιορίζοντας σημαντικά την αντοχή μας στην σωματική άσκηση. Αντίστροφα, η ίδια η σοβαρή παχυσαρκία έχει συνδεθεί με αυξημένη συχνότητα υποκλινικού υποθυρεοειδισμού. Συνεπώς, ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας αποτελεί sine qua non στα παχύσαρκα άτομα. Επίσης, η αντίσταση στην ινσουλίνη που προκαλείται αλλά και συμβάλλει στην παχυσαρκία είναι μια σύνθετη ενδοκρινική διαταραχή. Άλλα ενδοκρινικά νοσήματα που συντελούν στην παχυσαρκία, όπως η υπερπαραγωγή κορτιζόλης, είναι σπανιότερα, αλλά πρέπει να αποκλεισθούν αν υπάρχουν κλινικές εκδηλώσεις που υποψιάζουν τον ειδικό ιατρό.
6) Φαρμακευτικές ουσίες μπορεί να συντελούν σε αύξηση του βάρους. Παραδείγματα είναι κάποια αντικαταθλιπτικά, τα κορτικοστεροειδή ή η υπερδοσολογία ινσουλίνης σε διαβητικούς ασθενείς.
Ο Ενδοκρινολόγος έχει κομβικό ρόλο στην διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση της παχυσαρκίας, ώστε να εντοπίσει τις ορμονικές διαταραχές που μπορεί να συντελούν στην παχυσαρκία ή να επιδεινώνονται από αυτήν. Ας μην ξεχνούμε ότι ο ίδιος ο λιπώδης ιστός αποτελεί σημαντική πηγή παραγωγής ορμονών, ενώ ταυτόχρονα το σύνολο των ορμονών μας επιδρά ποικιλοτρόπως στο μεταβολισμό μας ρυθμίζοντας την συσσώρευση του λίπους και την λιπόλυση. Αυτός ο φαύλος κύκλος αποδεικνύει πως η παχυσαρκία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ορμονική ανισορροπία του οργανισμού ως αποτέλεσμα ή ως αιτία.